Archifau Categori: Economi

BREXIT DI-GYTUNDEB YN ‘DDIFAOL’ I’R GYMRAEG

Ateb

Yn sgil penderfyniad Llywodraeth San Steffan i atal y Senedd er mwyn gorfodi Brexit digytundeb, mae Dyfodol i’r Iaith wedi datgan y byddai’r fath ddatblygiad yn un trychinebus i Gymru wledig. Gan mai dyma’r union ardaloedd lle mae’r Gymraeg yn parhau fel cyfrwng naturiol a diofyn, byddai’n arwain at ganlyniad fyddo’n ddiafol i’r iaith yn ogystal.

Dywed Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol

“Ceir consensws clir bellach mai trychineb i economi cefn gwlad Cymru fydd gadael yr Undeb Ewropeaidd heb fath o gytundeb. Dyma’r union ardaloedd, wrth gwrs, sy’n parhau i gynnal y Gymraeg fel iaith fyw ac o ddinistrio’r economi hon, mae’r iaith yn colli ei hasgwrn cefn.

Nodwn yn ogystal golled cefnogaeth yr Undeb Ewropeaidd i ieithoedd llai ac i hyrwyddo cysylltiadau economaidd er lles y rhanbarthau gwledig.

Wrth gydnabod y berthynas allweddol rhwng economi, iaith a diwylliant, byddwn yn galw ar Lywodraeth Cymru, ac ar bawb sy’n cefnogi ffyniant y Gymraeg i ‘w gwneud yn gwbl eglur i Lywodraeth San Steffan nad ydym yn fodlon derbyn y fath ymddygiad di- egwyddor a dinistriol.”

DYFODOL YN CROESAWU GWARIANT ANGENRHEIDIOL AR Y GYMRAEG

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi croesawu cyhoeddiadau diweddar y Llywodraeth i gyfrannu dros ddwy filiwn a hanner o bunnoedd at gynlluniau i hybu’r Gymraeg mewn teuluoedd, a dwy filiwn arall tuag at ddatblygiadau economaidd yn y gogledd a’r gorllewin (‘Arfor’), sef prif gadarnleoedd y Gymraeg.

Credai’r mudiad fod y ddau gynllun yn mynd i’r afael â blaenoriaethau sy’n allweddol i ffyniant y Gymraeg:

Mae hybu aelwydydd Cymraeg yn her mae’n rhaid ei wynebu; yn wir, byddai Dyfodol yn dadlau mai dyma’r maes pwysicaf oll, gan fod sefydlu’r Gymraeg fel iaith y teulu’n gosod patrwm ieithyddol i blant am weddill eu hoes.

Yr un pryd, rhaid ystyried y cyd-destun ehangach, a chydnabod bod meithrin economi gadarn yn ffactor angenrheidiol i warchod y Gymraeg fel cyfrwng cymunedol, a hynny er mwyn atal allfudo pobl ifanc ogystal â chreu hinsawdd gymdeithasol a diwylliannol sy’n ffafrio a chymell y Gymraeg.

Mae’r mudiad wedi ysgrifennu at Weinidog y Gymraeg, gan ddweud; “edrychwn ymlaen at weld y Llywodraeth yn datblygu’r ddau faes hanfodol hyn fel rhan o’u polisi hirdymor dros y Gymraeg.”

 

ARFOR – DIWYLLIANT YW’R ALLWEDD: ANERCHIAD ADAM PRICE 26/05/18

Ateb

Diolch i bawb a fynychodd ein cyfarfod yn y Galeri Caernarfon ar Fai 26ain i glywed Adam Price AC yn trafod ei weledigaeth ar gyfer Arfor. Egwyddor y cynllun hwn yw sefydlu corff partneriaeth ar gyfer y gogledd a’r gorllewin (Môn, Gwynedd, Ceredigion, Caerfyrddin), sef cadarnleoedd y Gymraeg. Gan fod yr ardaloedd hyn yn wynebu’r un heriau a chyfleoedd o safbwynt Iaith, diwylliant a datblygu’r economi, byddai corff fel Arfor yn caniatáu datblygu a chynllunio strategol ar y cyd; ymateb a fyddai’n cydnabod mai diwylliant yw’r allwedd.

Amlinellodd Adam y sefyllfa argyfyngus o allfudo o’r ardaloedd hyn; y bod 117,000 o bobl ifanc wedi gadael y siroedd hyn yn ystod y ddegawd ddiwethaf. Un o’r camau cyntaf i herio hyn, meddai Adam, yw  gweld y Gymraeg fel adnodd, a fyddai’n gallu cyfrannu at dwf economaidd. Yn wir, pwysleisiodd bod hunaniaeth leol gref yn creu sylfaen gadarn ar gyfer adfywio hyfyw.

Gyda chyllid o £2 filiwn i ddatblygu’r syniadau hyn, yr her nawr yw cynllunio strwythur sydd yn gynaliadwy ac addas at yr hirdymor. Gwneud y gorau, chwedl Adam, o’r ” cyfle ar lefel uchel i ail-lunio’r map.” Yn dilyn llunio Cynllun Strategol, a strwythur rheoli, byddai modd datblygu’r posibiliadau – syniadau arloesol megis Trefydd Menter a Banciau Cymunedol, prosiectau isadeiledd (megis trafnidiaeth), yn ogystal â chydlynu a gwneud y gorau o’r ymarfer da sy’n digwydd eisoes ar draws gwahanol sefydliadau a sectorau.

Yn dilyn yr anerchiad, cafwyd cyfle i drafod ymhellach. Trafodwyd cefnogaeth i’r Gymraeg tu hwnt i’w chadarnleoedd, a chytunwyd byddai’n rhaid i’r cynllun ysbrydoli tu hwnt i’w ffiniau, gan hyrwyddo perchnogaeth eang o’r egwyddor.

Gan mai gwrthdroi’r tueddiad i bobl ifanc adael fyddai un o’r amcanion, cytunwyd fod rôl y colegau a Phrifysgolion yr ardal yn hollbwysig, a bod angen anogaeth i bobl ifanc astudio’n lleol, gyda’r bwriad o gyfrannu at yr economi lleol maes o law.

Ymysg y materion eraill a godwyd oedd pwysigrwydd gweithredu pendant – ehangu gweinyddiaeth Gymraeg yn y sector gyhoeddus, er enghraifft. Nodwyd yn ogystal bod angen dathlu’r hyn a gyflawnwyd yn gymunedol eisoes, a gosod hyn fel sail ar gyfer datblygiadau pellach.