Mae Dyfodol i’r Iaith wedi anfon sylwadau beirniadol ar Gyllideb ddrafft y Llywodraeth i Bwyllgor Cyllid y Cynulliad. Mae’r mudiad yn herio sail y toriadau i feysydd yn ymwneud a’r Gymraeg ac yn galw am i’r Llywodraeth ddileu’r toriadau niweidiol hyn, sy’n tynnu’n groes a’u hamcanion strategol a’u dyletswyddau cyfreithiol.

Dywed Dyfodol bod y Cyllid drafft yn dangos bod y Llywodraeth yn cael mwy o arian bob blwyddyn o Lundain, a bod y toriadau i’r Gymraeg yn gwbl ddiangen.

Bydd y Llywodraeth yn derbyn 4% yn rhagor o arian erbyn 2019-20, ac mae’r swm yn cynyddu fesul blwyddyn.

Mae’r ffigyrau a ddefnyddir gan y Llywodraeth i gyfiawnhau’r  toriadau yn seiliedig ar lefel chwyddiant o 3.6%, lefel sy’n llawer uwch na’r uchafswm o 0.5% a welwyd yn ystod 2015, ac yn uwch na rhagolygon Trading Economics o 2.1% erbyn 2020. Bydd y toriadau i’r Gymraeg yn cael eu cynyddu yn sgil chwyddiant, serch bod cyllid y Llywodraeth yn cynyddu mewn gwirionedd. Dyma benderfyniad sy’n dangos diffyg blaenoriaeth a gweledigaeth tuag at y Gymraeg yn hytrach nag unrhyw reidrwydd economaidd.

Dywedodd Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol, “ Wrth gyflwyno’r toriadau hyn, mae’r Llywodraeth yn tynnu’n groes i’w hymrwymiad polisi tuag at y Gymraeg. Ar amser allweddol fel hwn, mae cwtogi’r gefnogaeth i ddiwylliant, celfyddyd, cyhoeddi a darlledu cyfrwng Cymraeg yn gywilyddus. Ar yr un pryd, mae cynlluniau sy’n hyrwyddo’r iaith yn cael eu torri a’i dileu tra erys y twf yn addysg Gymraeg yn anfoddhaol. ’Does angen fawr o ddychymyg i ragweld yr effaith gronnus druenus gaiff hyn ar gynyddu defnydd o’r Gymraeg.”

“ Yn hytrach na thoriadau i’r meysydd allweddol hyn, mae angen i’r Llywodraeth gyflwyno rhaglen gynhwysfawr sy’n rhoi pwyslais ar hyrwyddo defnydd o’r iaith ym mhob agwedd o fywyd teuluol, cymdeithasol, diwylliannol a’r gweithle. Ni fydd modd gwneud hyn heb sicrhau cyllid teilwng.”

Yn dilyn cadwyn o ergydion i gyllid y Gymraeg, mae Dyfodol i’r Iaith yn galw am fwy o dryloywder ynglŷn â’r toriadau. Yn yr wythnosau diwethaf, cafwyd wybod am doriadau i gyllid S4C; i’r arian a glustnodwyd ar gyfer hyrwyddo’r iaith; ac yna, yr wythnos ddiwethaf, cyhoeddwyd toriad sylweddol i gyllid y Cyngor Llyfrau. O edrych ar y patrwm yn ei gyfanrwydd, mae’r effaith gronnus ar ddiwylliant Cymru a’r Gymraeg yn argyfyngus.

Mae Dyfodol yr Iaith yn honni bod y Llywodraeth, yn ôl ei ffigurau ei hun, yn mynd i dderbyn mwy o arian bob blwyddyn o Lundain, nid llai, ac nad oes angen cwtogi.

Mae’r darlun a gyflwynir gan y llywodraeth i gyfiawnhau’r toriadau hyn felly’n llai nag onest, yn ôl y mudiad. Tra bod y llywodraeth yn honni eu bod yn derbyn llai o arian, dim ond ar sail chwyddiant mae modd cyfiawnhau hynny.  Mae’r llywodraeth yn honni bod chwyddiant yn 3.6%, pan mewn gwirionedd, mae’r lefel yn llawer is na hyn, ac yn agosach at 1%.

Dywedodd Elinor Jones, Llywydd Dyfodol i’r Iaith: “ Mae’r toriadau diweddar yn debygol o gael effaith andwyol ar ddiwylliant Cymraeg. Mae’r cyllid fel y mae yn druenus o bitw; sefyllfa sy’n dangos diffyg parch tuag at Gymraeg, ac un sy’n golygu y byddai unrhyw doriad yn debygol o gael effaith anghymesur. Mae llewyrch a dyfodol ein hiaith a’n diwylliant yn fater rhy sylweddol i gael ei wthio o’r neilltu a’i gladdu gyda geiriau twyllodrus.”

“ Mae Dyfodol eisoes wedi galw am gyfarfod brys gyda’r Prif Weinidog, a byddwn yn pwyso arno ymhellach yn sgil y datblygiadau diweddaraf.”

Mae Dyfodol i’r Iaith yn gofyn am gyfarfod brys gyda’r Prif Weinidog, Carwyn Jones, i gael esboniad am fwriad y Llywodraeth i dorri gwariant ar y Gymraeg. Daw’r cais  yn sgil cyllideb ddrafft y Llywodraeth sy’n amlinellu’r bwriad i dorri £1.6 miliwn (19%) o gyllid y Gymraeg.

Er bod y Llywodraeth bellach wedi cadarnhau y bydd arian ychwanegol yn cael ei neilltuo ar gyfer y Gymraeg yn y gymuned, bydd yr ychydig wariant ar y Gymraeg yn dal i ostwng.

Yn ôl Dyfodol i’r Iaith, mae’r toriad hwn yn tanseilio’n llwyr hyder yn ymrwymiad y Llywodraeth i’r Gymraeg, gan fod yr arian yma’n debygol o effeithio ar fentrau a phrosiectau sy’n gwneud gwir wahaniaeth i’r iaith. Mae Dyfodol i’r Iaith am weld cynnydd sylweddol yn yr arian i gefnogi siaradwyr newydd o bob oed i ddefnyddio’r Gymraeg mewn cyd-destunau allweddol i’w dyfodol; y cartref, y gymuned, siopau, busnesau a bywyd cymdeithasol.

Mae’r Llywodraeth wedi llwyddo i cynyddu gwariant mewn sawl maes, ond nid y Gymraeg.

Dywed Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol, ” Ni allwn gyrraedd y nod o Gymru ddwyieithog heb ymrwymiad brwd gan y Llywodraeth. Mae angen rhaglenni hyrwyddo eang i hybu defnydd o’r iaith ac i gynyddu siaradwyr. Heb ddiogelu’r elfen sylfaenol hon, daw unrhyw fesur rheolaethol, megis y safonau iaith yn gynyddol ddibwys.”

“Byddwn yn pwyso am gyfarfod gyda’r Prif Weinidog cyn gynted â phosib i gael eglurhad o’r sefyllfa ac i bwysleisio pwysigrwydd allweddol y cyllid hwn i dwf y Gymraeg.”