DYFODOL YN GALW AM DREFN GADARN I ASESU EFFAITH DATBLYGIADAU TAI AR Y GYMRAEG

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi ategu drachefn y galw am well sylw i’r Gymraeg wrth benderfynu ar faterion cynllunio. Mae’r mudiad yn ymwybodol bod cartrefi Redrow, sy’n gyfrifol am ddatblygiad Goetre Uchaf, ym Mangor, yn marchnata’r cartrefi newydd yn uniongyrchol at brynwyr tu allan i Gymru. Mae un o’r hysbysebion uniaith Saesneg yn annog “symud i Ogledd Cymru”,  gan ganmol adnoddau naturiol yr ardal.

Dywed Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol:

“Mae’r strategaeth farchnata hon yn dangos yn glir y farchnad darged ar gyfer datblygiadau o’r math, ac yn cadarnhau ein pryder ynglŷn â chymeradwyaeth diweddar Ysgrifennydd yr Amgylchedd a Materion Gwledig i ddatblygiad arall o 336 o dai ym Mhen y Ffridd. Clustnodwyd nifer fechan o dai yng Nghoetre Uchaf fel unedau fforddiadwy, ond heb fframwaith asesu digonol i ystyried yr oblygiadau ieithyddol, esgus yw hyn yn y bôn. Byddwn yn pwyso drachefn am strwythur a methodoleg gadarn a grymus i asesu gwir effaith datblygiadau o’r math ar y Gymraeg.“

DYFODOL YN COLLFARNU’R CASGLIADAU’R LLYWODRAETH AR DDATBLYGIAD PEN Y FFRIDD

Mae Dyfodol i’r Iaith yn gresynu y bod Llywodraeth Cymru ar fin caniatáu datblygiad o 336 o dai newydd ym Mhen y Ffridd, Penrhosgarnedd, Bangor. Cyhoeddwyd hyn er waethaf gwrthwynebiad lleol a sirol, yn ogystal ag asesiad annibynnol sy’n dod i’r casgliad y byddai’r datblygiad yn niweidiol i’r Gymraeg yn ardal Penrhosgarnedd a hwnt.

Dengys yr achos nad yw buddiannau’r Gymraeg yn cael blaenoriaeth ddigon uchel, ac ym marn Dyfodol, mae’n ddadl bellach dros yr angen i’r Gymraeg gael rôl statudol gryfach ym maes cynllunio

CYFARFOD Â’R YSGRIFENNYDD ADDYSG A GWEINIDOG Y GYMRAEG

A hithau’n amser tyngedfennol o safbwynt camau nesaf Strategaeth y Gymraeg a sefydlu proses ystyrlon ar gyfer cyrraedd yr uchelgais o greu miliwn o siaradwyr Cymraeg, roedd Dyfodol yn ddiolchgar o’r cyfle i gyfarfod â Kirsty Williams ac Alun Davies yn ddiweddar.

Os am wireddu’r weledigaeth, yna’n amlwg, bydd addysg, twf sylweddol mewn addysg Gymraeg a sicrhau gweithlu cymwys i fynd i’r afael â hyn yn allweddol bwysig. Dyna oedd ein prif neges i’r gwleidyddion a’r gweision sifil. Pwysleisiwyd yn ogystal bod angen sicrhau strwythurau a pholisïau sy’n caniatáu ymateb cadarnhaol i’r Gymraeg mewn addysg ar bob lefel: o’r llywodraeth i awdurdodau lleol, ac yna i rannu’r neges am fanteision y Gymraeg ac addysg Gymraeg gyda rhieni a darpar-rieni. Gosodwyd hyn yng nghyd-destun creu cyfleoedd i ddysgu’r iaith i safon a darparu cyfleoedd i fwynhau’r Gymraeg ar draws ystod o sefyllfaoedd a phrofiadau.

Cawsom wrandawiad a negeseuon cadarnhaol: yn bennaf cydnabyddiaeth o’r angen i godi ymwybyddiaeth ieithyddol a diwylliannol Cymreig, ac i hyrwyddo defnydd o’r iaith tu hwnt i’r dosbarth.

Cadarnhawyd yn ogystal y bydd disgwyl adroddiad Aled Roberts ar Gynlluniau’r Gymraeg Mewn Addysg (h.y. cynlluniau’r awdurdodau lleol) ymhen yr wythnosau nesaf. Lleisiwyd ein barn y bod angen ailwampio’r cynlluniau presennol i gyd-fynd â chynlluniau’r Llywodraeth. Un elfen bwysig o hyn byddai ymestyn cylch y cynlluniau’n sylweddol o’r 3 mlynedd bresennol, er mwyn caniatáu i’r awdurdodau gynllunio twf Gymraeg dros yr hirdymor. Byddwn yn galw’n ogystal am fonitro iaith o’r amser y mae plentyn yn cychwyn ei addysg, yn hytrach na 7 oed, fel ar hyn o bryd.

Arhoswn tan gyhoeddi’r Papur Gwyn yn ystod yr haf am newyddion pellach ynglŷn â gweledigaeth y Llywodraeth, ac am fanylion yr Asiantaeth i hyrwyddo’r Gymraeg.