Archifau Categori: Dyfodol

DYFODOL YN GALW AM GYLLID DIGONOL I LYFRGELL GENEDLAETHOL CYMRU

Ateb

Mae Dyfodol wedi ysgrifennu at Dirprwy Weinidog dros Ddiwylliant, Chwaraeon a Thwristiaeth yn galw am gyllid digonol i Lyfrgell Genedlaethol Cymru. Dyma’r dadleuon:

Gwrthwynebwn unrhyw doriadau pellach fyddo’n bygwth dyfodol sefydliad sydd mor allweddol i hanes, diwylliant ac yn wir, hunaniaeth y genedl.

Mewn cyfnod lle cydnabyddir grym a gwerth hanes a diwylliant a phan geir ymdrechion taer ac angenrheidiol i adfer ac unioni gwerth diwylliannau a safbwyntiau a wthiwyd i’r ymylon, credwn y daw’r cysyniad o Lyfrgell Genedlaethol sy’n gwarchod holl ddiwylliannau Cymru yn bwysicach fyth i’n hymwybyddiaeth o bwy ydym a’n lle yn y byd.

Fel mudiad sy’n lobïo er lles yr iaith Gymraeg, yna’n amlwg y llên, hanes a’r creiriau sy’n ymwneud â’r iaith honno fyddo agosaf at ein calonnau a’r hyn a ddymunwn eu cadw a’u dehongli ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol. Yn achos y Llyfrgell Genedlaethol, rhaid cydnabod yn ogystal bod unrhyw fygythiad i’r sefydliad yn fygythiad nid yn unig i hanes a diwylliant yr iaith Gymraeg ond i holl ddiwylliant a diwylliannau Cymru.

Mwy yn hytrach na llai o staff ac adnoddau fydd angen os yw’r Llyfrgell am gyflawni ei swyddogaeth allweddol yn gytbwys a chynhwysol. Nodwn a gresynwn at yr arbenigedd a gollir yn sgil y diswyddiadau, yn ogystal â cholled swyddi o fewn sefydliad a arferai roi bri ar y Gymraeg fel iaith gwaith.

Ni allwn weld unrhyw gyfiawnhad dros y fath niwed a byddwn yn falch iawn o dderbyn eich sylwadau ar y sefyllfa drwblus hon,

GALW AM WEINIDOG I’R GYMRAEG

Ateb

Tra’n llongyfarch Eluned Morgan ar ei chyfrifoldebau iechyd newydd, mae Dyfodol i’r Iaith yn galw ar Brif Weinidog Cymru i sefydlu Gweinidog penodol i’r Gymraeg.

Meddai Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “Rydyn ni ers blynyddoedd lawer wedi gweld y Gymraeg yn faes cyfrifoldeb gweinidogion sydd o dan bwysau mawr o gyfeiriadau eraill.

“Roedd y Prif Weinidog Carwyn Jones, er tegwch iddo, wedi ysgwyddo baich y Gymraeg, ond roedd yn amhosib iddo roi blaenoriaeth i’r Gymraeg.  Yna daeth Brexit ac yn awr Covid-19 a materion iechyd cysylltiedig.  Dyw hi ddim yn bosib i’r holl feysydd sy’n gysylltiedig â’r Gymraeg gael tegwch gan Weinidog mewn trefn fel hon.

“Cawsom addewid gan y Llywodraeth y byddai is-adran y Gymraeg yn datblygu’n gorff dylanwadol o fewn y Llywodraeth.  Mae tawelwch wedi bod ers hynny.

“Mae Dyfodol i’r Iaith wedi galw’n gyson am Awdurdod Cenedlaethol i gydlynu cynllunio ieithyddol yng Nghymru ar draws holl feysydd cyfrifoldebau’r llywodraeth.  Rydyn ni am i’r Awdurdod fod yn un annibynnol heb ddibynnu fod ar fympwy llywodraeth.  Mae’r sylw ymylol a gaiff y Gymraeg yn nhrefn y Llywodraeth yn profi’r angen am Awdurdod Cynllunio Ieithyddol hyd braich. Mae’n hanfodol ei fod yn cydweithio â Gweinidog fydd yn gallu rhoi ei holl sylw i’r Gymraeg.

“Mae Covid-19 wedi peri argyfwng i gymunedau Cymraeg, ac i weithgareddau diwylliannol y Gymraeg.  Mae brys ychwanegol, felly i sefydlu Awdurdod Iaith Cenedlaethol fydd ag adnoddau a grym i gydlynu a sbarduno adfywiad yr iaith. Ac mae angen Gweinidog y Gymraeg fydd yn gallu rhoi ei sylw cyfan i hyn.”