CYDWEITHIO RHWNG Y LLYWODRAETH AC AWDURDODAU LLEOL YN HANFODOL I GYRRAEDD NODAU’R STRATEGAETH IAITH

Mae Dyfodol i’r Iaith yn croesawu nod y Llywodraeth o weld twf addysg Gymraeg.  Bydd cael 40% o ddisgyblion Cymru mewn addysg Gymraeg erbyn 2050 yn ennill sylweddol iawn i’r Gymraeg ac i bobl Cymru, medd y Mudiad.

Mae Dyfodol i’r Iaith yn rhybuddio, fodd bynnag, bod angen i’r Llywodraeth ddelio’n llwyddiannus ag awdurdodau lleol.  Meddai Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith,

“Mae’r Llywodraeth wedi gosod nodau ar gyfer twf addysg Gymraeg yn y gorffennol, a’r targedau heb eu cyflawni.  Digwyddodd hyn am na lwyddodd y Llywodraeth i ysgogi awdurdodau lleol i weithredu, yn enwedig yn ne a dwyrain Cymru.  Mae angen i’r Llywodraeth ddangos yn awr sut y bydd yn gwneud yn siŵr bod awdurdodau lleol yn mynd i gael cefnogaeth a chyllid i gyrraedd y nodau uchelgeisiol.

“Mae rhai awdurdodau, fel Gwynedd, ac eraill yn y gorllewin, wedi gwneud addysg Gymraeg yn flaenoriaeth.  Mae angen i’r Llywodraeth argyhoeddi awdurdodau ledled Cymru bod angen i addysg  Gymraeg fod yn flaenoriaeth am y deng mlynedd ar hugain nesaf.  Oni wna hyn, bydd y strategaeth hon yn mynd i’r gwellt.”

CYFARFOD Â’R YSGRIFENNYDD ADDYSG A GWEINIDOG Y GYMRAEG

A hithau’n amser tyngedfennol o safbwynt camau nesaf Strategaeth y Gymraeg a sefydlu proses ystyrlon ar gyfer cyrraedd yr uchelgais o greu miliwn o siaradwyr Cymraeg, roedd Dyfodol yn ddiolchgar o’r cyfle i gyfarfod â Kirsty Williams ac Alun Davies yn ddiweddar.

Os am wireddu’r weledigaeth, yna’n amlwg, bydd addysg, twf sylweddol mewn addysg Gymraeg a sicrhau gweithlu cymwys i fynd i’r afael â hyn yn allweddol bwysig. Dyna oedd ein prif neges i’r gwleidyddion a’r gweision sifil. Pwysleisiwyd yn ogystal bod angen sicrhau strwythurau a pholisïau sy’n caniatáu ymateb cadarnhaol i’r Gymraeg mewn addysg ar bob lefel: o’r llywodraeth i awdurdodau lleol, ac yna i rannu’r neges am fanteision y Gymraeg ac addysg Gymraeg gyda rhieni a darpar-rieni. Gosodwyd hyn yng nghyd-destun creu cyfleoedd i ddysgu’r iaith i safon a darparu cyfleoedd i fwynhau’r Gymraeg ar draws ystod o sefyllfaoedd a phrofiadau.

Cawsom wrandawiad a negeseuon cadarnhaol: yn bennaf cydnabyddiaeth o’r angen i godi ymwybyddiaeth ieithyddol a diwylliannol Cymreig, ac i hyrwyddo defnydd o’r iaith tu hwnt i’r dosbarth.

Cadarnhawyd yn ogystal y bydd disgwyl adroddiad Aled Roberts ar Gynlluniau’r Gymraeg Mewn Addysg (h.y. cynlluniau’r awdurdodau lleol) ymhen yr wythnosau nesaf. Lleisiwyd ein barn y bod angen ailwampio’r cynlluniau presennol i gyd-fynd â chynlluniau’r Llywodraeth. Un elfen bwysig o hyn byddai ymestyn cylch y cynlluniau’n sylweddol o’r 3 mlynedd bresennol, er mwyn caniatáu i’r awdurdodau gynllunio twf Gymraeg dros yr hirdymor. Byddwn yn galw’n ogystal am fonitro iaith o’r amser y mae plentyn yn cychwyn ei addysg, yn hytrach na 7 oed, fel ar hyn o bryd.

Arhoswn tan gyhoeddi’r Papur Gwyn yn ystod yr haf am newyddion pellach ynglŷn â gweledigaeth y Llywodraeth, ac am fanylion yr Asiantaeth i hyrwyddo’r Gymraeg.

 

CYFARFOD Â CHADEIRYDD GRŴP TRAWSBLEIDIOL YR IAITH GYMRAEG

Cawsom gyfarfod calonogol ac adeiladol gyda Jeremy Miles, Cadeirydd Grŵp Trawsbleidiol y Gymraeg yr wythnos hon.

Testun y drafodaeth oedd addysg Gymraeg – mater sy’n gwbl allweddol i lwyddiant Strategaeth y Gymraeg, a blaenoriaeth brys ar gyfer cynllunio tuag at gynnydd. Dyma fu ein prif neges, yn ogystal â phwysigrwydd gwella ansawdd ac ymrwymiad Cynlluniau Strategol y Gymraeg yr awdurdodau addysg lleol, gan sicrhau eu bod yn ymateb yn ystyrlon at y nod o greu miliwn o siaradwyr Cymraeg. Pwysleisiwyd mai canolbwyntio ar greu ysgolion Cymraeg a symud tuag at newid cyfrwng ysgolion i’r Gymraeg fyddai’n arwain at y canlyniadau gorau o safbwynt sicrhau siaradwyr y dyfodol

Yn unol â neges gyson Dyfodol, pwysleisiwyd yn ogystal bod rhaid i unrhyw gynllunio digwydd yng nghyd-destun hyrwyddo defnydd eang o’r iaith. Mewn perthynas ag addysg, byddai’r cyd-destun hwn yn cynnwys codi ymwybyddiaeth o fanteision y Gymraeg, yn ogystal â sicrhau gweithlu digonol o athrawon cymwys ac ymroddgar.

Edrychwn ymlaen at drafod gofynion addysg ymhellach ymlaen y mis hwn gyda’r Ysgrifennydd Addysg a Gweinidog y Gymraeg.