Archif Awdur: Meinir James

DYFODOL I’R IAITH YN CEFNOGI BWRIAD LLYWODRAETH CYMRU I SEFYDLU COMISIWN Y GYMRAEG

Ateb

Cyfarfod Cyhoeddus Llanbed 17.11.17

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi croesawu bwriad Llywodraeth Cymru i sefydlu Comisiwn i’r Gymraeg i gynllunio a gweithredu polisïau cyhoeddus i gefnogi’r iaith. Gall sefydlu corff pwerus annibynnol ag iddo gyfrifoldebau eang ym maes cynllunio ieithyddol osod y llwyfan i weithredu strategaeth gynhwysfawr i adfywhau’r Gymraeg yn iaith genedlaethol.

Meddai cadeirydd Dyfodol, Heini Gruffudd, “Dyfodol a lansiodd y syniad o greu corff annibynnol i hyrwyddo’r Gymraeg yn ein maniffesto Creu Dyfodol i’r Gymraeg a gyhoeddwyd yn 2015. Buon ni’n lobïo’r pleidiau cyn etholiad 2016 ac fe gyflwynon-ni ddogfen arbennig, Asiantaeth y Gymraeg, i Lywodraeth Cymru a Phlaid Cymru (a oedd bryd hynny wedi sefydlu Compact â’r Llywodraeth Lafur), yn Nhachwedd 2016. Rydyn ni wrth ein bodd bod Llywodraeth Cymru yn awr yn bwriadu deddfu i sefydlu ‘r Comisiwn newydd hwn.

“Er ein bod yn anghytuno ynghylch rhai agweddau o’r Papur Gwyn a gyhoeddodd y gweinidog Alun Davies yn Eisteddfod Ynys Môn, mae’r Llywodraeth wedi derbyn prif drywydd ein gofynion ni. Mae’n holl bwysig nawr i garedigion yr Iaith gyd-dynnu i wneud llwyddiant o’r trefniadau newydd. Wrth i’r Bil newydd ddilyn ei gwrs drwy’r Cynulliad bydd angen pwyso er mwyn sicrhau nad yw bwriadau’r Papur Gwyn yn cael eu glastwreiddio a bod rhai gwendidau yn cael eu cywiro”

Meddai Cynog Dafis, “Bydd rhaid i’r Llywodraeth ddangos na fydd hawliau siaradwyr Cymraeg yn cael eu gwanhau drwy fod rol y Comisiynydd presennol yn cael ei chynnwys o fewn y Comisiwn newydd. Ond bydd sefydlu’r Comisiwn yn gyfle euraid i ddatblygu rhaglenni cyffrous i hybu a hyrwyddo’r Gymraeg o fewn y teulu a’r gymdeithas ac ym myd gwaith ac wrth gwrs drwy helaethu addysg Gymraeg yn ddirfawr.

“Fodd bynnag dyw bwriadau da ddim yn ddigon. Os yw nod y llywodraeth o greu miliwn o siaradwyr erbyn 2050 i’w gymryd o ddifrif, rhaid wrth adnoddau ariannol sylweddol a chael pobl gymwys ac ymroddedig yn y swyddi allweddol.

“Rydyn ni’n hynod falch bod Llywodraeth Cymru yn gydnabyddus â’r sefyllfa yng Ngwlad y Basgiaid a Chatalwnya lle y gweithredwyd polisïau cynhwysfawr i adfywhau eu hieithoedd cynhenid yn llwyddiannus.”

Fe gyflwynir a thrafodir hyn ymhellach mewn Cyfarfod Cyhoeddus yn Llanbedr Pont Steffan heno yn Festri Capel Brondeifi am 7 o’r gloch ac mae croeso cynnes i bawb.

Cadeirydd y cyfarfod yn Llanbed heno yw Ben Lake AS a ddywedodd “Rwy’n falch o gael cadeirio’r cyfarfod hwn yn nhref fy magwraeth a chlywed am y gwaith pwysig y mae Dyfodol wedi’i wneud i ddylanwadu ar bolisiau Llywodraeth Cymru”.

DYFODOL I’R IAITH YN CROESAWU CYLLID I’R IAITH

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith yn croesawu’n gynnes elfennau o gyllideb y Llywodraeth a gyhoeddwyd heddiw. Mae’r ymrwymiad i glustnodi £5miliwn ychwanegol ar gyfer y Ganolfan Dysgu Cymraeg a’r penderfyniad i gefnogi Asiantaeth Iaith yn gam mawr ymlaen, medd y mudiad.

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi bod yn galw am gryfhau trefn dysgu’r Gymraeg i oedolion, gyda’r nod o roi cyllid sy’n cyfateb i’r hyn sy’n digwydd yng ngwlad y Basgiaid, lle caiff tair gwaith cymaint ei wario ar ddysgu’r iaith i oedolion.  Mae Dyfodol yr Iaith am weld dysgu’r Gymraeg i oedolion yn rhan bwysig o nod uchelgeisiol y Llywodraeth o greu miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.

Mae Dyfodol yr Iaith hefyd wedi bod yn galw am greu Asiantaeth Iaith a fydd yn rhydd i ddatblygu gweithgareddau fydd yn hyrwyddo’r iaith yn y gymuned, gan gynnwys cadwyn o Ganolfannau Cymraeg.

Dywedodd Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol; ‘ Dyma’r math o ymrwymiad mae’r Gymraeg ei wir angen. Mae dysgu’r Gymraeg i oedolion, ac yn enwedig i rieni, a darpar-rieni, a’r sawl sy’n darparu gwasanaethau, wedi bod yn uchel ar ein rhestr blaenoriaethau o’r cychwyn. Rydyn ni hefyd wedi bod yn galw am Asiantaeth Iaith fydd yn rhydd i roi pwyslais ar hybu’r iaith yn iaith fyw a naturiol yn y gymuned.’

Dyfodol i’r Iaith yn croesawu gwelliant i’r Bil Cynllunio

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith yn croesawu’r gwelliant i’r Bil Cynllunio a gynigir gan William Powell ac a gefnogir gan Llyr Huws Griffiths a’r Gweinidog, Carl Sargeant.
Yn sgil y gwelliant, bydd rhaid i awdurdodau cynllunio dalu sylw i ystyriaethau yn ymwneud â defnyddio’r Gymraeg wrth benderfynu ar geisiadau cynllunio, lle bo hynny’n berthnasol i’r cais.  Mae hyn yn gam mawr ymlaen, ac fe ddylai roi diwedd ar yr ansicrwydd sydd wedi golygu methu ystyried yr effaith ar y Gymraeg o gwbl, rhag ofn nad oedd hynny’n gyfreithlon.

Cyflwynodd cynrychiolwyr Dyfodol, Meirion Davies ac Emyr Lewis ddadleuon polisi a chyfreithiol cryf dros welliant o’r math hwn gerbron y Pwyllgor Cynllunio, dadleuon a bwysleisiwyd yn eu cyfarfodydd gyda Charwyn Jones a swyddogion cynllunio’r Llywodraeth.

Testun llawenydd i Dyfodol yw bod gwleidyddion o bob plaid ac o bob rhan o Gymru wedi cefnogi’r gwelliant hwn.  Mae’n dangos bod cefnogaeth eang ar draws Cymru gyfan i’r angen i gynnal y Gymraeg fel iaith gymunedol. Mae’r Gweinidog, a’r gwleidyddion oll, i’w llongyfarch am eu hymateb goleuedig i’r lobio.

Mae hi’n ofid serch hynny na welwyd y ffordd yn glir i fabwysiadu argymhellion eraill y Pwyllgor fyddai wedi adeiladu ymhellach ar y sylfaen y mae’r gwelliant yma wedi ei gosod.

Mae Dyfodol yn parhau i alw am gorff statudol, strategol, lled-braich oddi wrth y Llywodraeth, gyda’r cyfrifoldeb dros hyrwyddo’r Gymraeg a chynllunio er ei lles.