Archif Awdur: Meinir James

SYLWADAU IEUAN WYN JONES YN CADARNHAU’R ANGEN AM GORFF HYD BRAICH I GYNLLUNIO DYFODOL Y GYMRAEG

Ateb

Yn dilyn sylwadau Ieuan Wyn Jones yn ei lyfr ar ei yrfa wleidyddyol, mae Dyfodol i’r Iaith yn galw eto am sefydlu Corff Hyd Braich i gynllunio dyfodol y Gymraeg.

Yn ôl Dyfodol i’r Iaith mae meysydd helaeth yn galw am sylw brys. Mae’r Llywodraeth fel pe bai’n fwyfwy ymwybodol o’r angen am weithredu ym maes tai a’r economi, yr angen i ddatblygu cymunedau lleol, ond mae’r gweithredu’n ddiffygiol

Meddai Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “Mae diffyg cynllunio cyfannol yn eglur. Mae’r targedau addysg Gymraeg yn dod yn fwyfwy annigonol, mae diffyg cyllid amlwg i ddatblygu dysgu’r Gymraeg i oedolion ac yn y gweithle. Mae’r rhaglen i ddysgu’r Gymraeg i athrawon yn brin, a sôn am gyflwyno cyrsiau 60 awr, lle mae angen rhai 600 awr.

“Mae’n hen bryd sefydlu corff hyd braich, gyda staff arbenigol parhaol, a fydd yn gallu creu rhaglen barhaus gyflawn, i’w derbyn gan wahanol adrannau’r Llywodraeth. Byddai corff o’r fath yn gallu rhoi cyfeiriad creadigol i gynllunio ieithyddol yng Nghymru, gyda phwyslais ar deuluoedd a’r gymuned. Bydd yn gallu hyrwyddo’n effeithiol a dirwystr, a chreu cynlluniau dros dymor hir. Gyda rheoleiddio deallus, a chydweithio gydag Adran Gymraeg y Llywodraeth, bydd modd creu amodau cadarn ar gyfer ffyniant y Gymraeg.

”Rydyn ni’n edrych ymlaen at drafod hyn gyda’r Llywodraeth, sydd, er pob ewyllys da, yn araf wrth yrru pethau ymlaen.”

https://nation.cymru/culture/wales-needs-a-new-body-to-promote-welsh-says-ex-deputy-first-minister/

Cydraddoldebau a’r Gymraeg

Ateb

Mae adroddiad gan yr Welsh Anti-Racist Union yn dod i’r casgliad fod gweithdrefnau a pholisïau Cyngor Celfyddydau Cymru ac Amgueddfa Cymru yn systemaidd hiliol ac yn gosod rhwystrau i gyfranogaeth pobl dduon a phobl o liw i’r celfyddydau a diwylliant yng Nghymru. Mae adroddiad o’r fath yn bwysig ac amserol, ac yn mynd i’r afael ag anghydraddoldebau mewn dau faes sydd ond yn gallu ffynnu drwy annog amryfalwch safbwynt a phrofiad.

Gresyn, fodd bynnag, bod y modd y cyflwynwyd ac adroddwyd y casgliadau hyn yn arddel y camsyniad nad yw pobl dduon neu bobl o liw yn gallu na dymuno siarad y Gymraeg. Gwaeth fyth, mae’r ymateb hwn gosod buddiannau dau grŵp lleiafrifol (pobl dduon a siaradwyr y Gymraeg) yn erbyn ei gilydd, heb dderbyn fod hyn yn ddeuoliaeth cwbl ffals. Hynny yw, sgil y mae modd ei ddysgu yw’r Gymraeg: mae pobl o bob cefndir ethnig eisoes yn gallu’r Gymraeg a, phwysicach byth, y mae angen paratoi mwy o gyfleoedd addas a hyblyg i bobl o bob cefndir gael dysgu’r iaith.

Eironi’r adroddiad angenrheidiol hwn yw bod ymateb y wasg iddo’n pwysleisio’n ddieithriad y Gymraeg fel rhwystr i gyfranogaeth, gan anwybyddu canrifoedd o ideoleg anghyfiawn sydd yn gwbl anghysylltiedig â’r ymdrechion i ennill hawliau sifil i’r Gymraeg.

Credwn ei bod yn hen bryd cychwyn trafodaeth eang ar sut i gydbwyso a chyfuno cydraddoldeb hil (a’r holl gydraddoldebau eraill) ag anghenion yr iaith Gymraeg ym mywyd cyhoeddus y genedl. Mae’n dorcalonnus nodi ei bod yn llawer haws gwneud bwgan o leiafrif arall yn hytrach na herio’r statws quo.

 

Cydraddoldebau a’r Gymraeg

Ateb

Cydraddoldebau a’r Gymraeg

Mae adroddiad gan yr Welsh Anti-Racist Union yn dod i’r casgliad fod gweithdrefnau a pholisïau Cyngor Celfyddydau Cymru ac Amgueddfa Cymru yn systemaidd hiliol ac yn gosod rhwystrau i gyfranogaeth pobl dduon a phobl o liw i’r celfyddydau a diwylliant yng Nghymru. Mae adroddiad o’r fath yn bwysig ac amserol, ac yn mynd i’r afael ag anghydraddoldebau mewn dau faes sydd ond yn gallu ffynnu drwy annog amryfalwch safbwynt a phrofiad.

Gresyn, fodd bynnag, bod y modd y cyflwynwyd ac adroddwyd y casgliadau hyn yn arddel y camsyniad nad yw pobl dduon neu bobl o liw yn gallu na dymuno siarad y Gymraeg. Gwaeth fyth, mae’r ymateb hwn gosod buddiannau dau grŵp lleiafrifol (pobl dduon a siaradwyr y Gymraeg) yn erbyn ei gilydd, heb dderbyn fod hyn yn ddeuoliaeth cwbl ffals. Hynny yw, sgil y mae modd ei ddysgu yw’r Gymraeg: mae pobl o bob cefndir ethnig eisoes yn gallu’r Gymraeg a, phwysicach byth, y mae angen paratoi mwy o gyfleoedd addas a hyblyg i bobl o bob cefndir gael dysgu’r iaith.

Eironi’r adroddiad angenrheidiol hwn yw bod ymateb y wasg iddo’n pwysleisio’n ddieithriad y Gymraeg fel rhwystr i gyfranogaeth, gan anwybyddu canrifoedd o ideoleg anghyfiawn sydd yn gwbl anghysylltiedig â’r ymdrechion i ennill hawliau sifil i’r Gymraeg.

Credwn ei bod yn hen bryd cychwyn trafodaeth eang ar sut i gydbwyso a chyfuno cydraddoldeb hil (a’r holl gydraddoldebau eraill) ag anghenion yr iaith Gymraeg ym mywyd cyhoeddus y genedl. Mae’n dorcalonnus nodi ei bod yn llawer haws gwneud bwgan o leiafrif arall yn hytrach na herio’r statws quo.