Dwy i ddim yn siwr  – a fydde  Saunders wedi mynnu siarad Cymraeg gyda’i feddyg neu nyrs hanner can mlynedd yn ol.

Fel roedd nyrs cymuned yn y gogledd yn dweud wrthyf yn  ddiweddar –  mae’r bobl hŷn yn credu mai Saesneg yw iaith doctor a nyrs ac ysbyty a fysen nhw byth yn breuddwydio gofyn am gael trafod eu probleme iechyd yn Gymraeg  –  er mai dyna’r iaith mae’n nhw’n fwya cyffyrddus ynddi.

Yng nghyfansoddiad Dyfodol i’r Iaith, un amcan sydd yna, sef gweithredu er lles y

Gymraeg.

Ein bwriad yw gwneud hyn yn agored, yn annibynnol ac yn gyfansoddiadol.

Fe drafodaf y tair elfen hon yn eu tro.

Asterics a Sterics

Defnyddio’r Gymraeg ym myd busnes

Mae’r hawliau iaith gennym ni, siaradwyr Cymraeg, erbyn hyn – mae’r gwleidyddion yn ein sicrhau o hynny. Gan ychwanegu’r anogaeth – ‘Yr hyn sydd ei angen bellach ydi bod siaradwyr Cymraeg yn defnyddio’r iaith’. Ein bai ni ydi o.
Dwi am gyfyngu fy sylwadau’r pnawn yma i ddefnyddio’r Gymraeg fel iaith fusnes – neu yn hytrach, pa mor anodd yw ei defnyddio fel iaith fusnes. Ddeng mlynedd ar hugain yn ôl, cyn y ddwy ddeddf iaith ddiweddaraf, roedd hi’n weddol hawdd i wahanol adrannau o’r llywodraeth y mae’n rhaid i fusnesau ymwneud â nhw, wrthod gwasanaeth Cymraeg.
Ychydig o fusnesau oedd yn cynnal gweinyddiaeth gwbl Gymraeg bryd hynny, ond drwy ffonio’n gilydd a threfnu ymgyrch ar y cyd, mi lwyddon ni gyda chwmnïau fel Sain, Y Lolfa, Cymen, Siop Eirug Wyn, Ffilmiau’r Nant, i gael adrannau Treth ar Werth, Cyllid y Wlad, Tŷ’r Cwmnïau, WDA, DVLA ac ati i dderbyn gohebiaeth a pharatoi ffurflenni a gwasanaeth Cymraeg. Eu harfer nhw oedd rhoi asterics ar ôl enw’r cwmni – asterics yn dynodi mai cwmni Cymraeg oedd hwn, cwmni fyddai’n debyg o gael sterics oni châi o ddefnyddio’r iaith. Asterics yr Aborijini Cymraeg.