Yn ôl Heini Gruffudd, Cadeirydd y mudiad Dyfodol i’r Iaith;

“Mae bellach angen creu cylch rhinweddol o ffactorau fydd yn hyrwyddo defnydd cynyddol o’r Gymraeg ar draws y sectorau, ac ym mhob agwedd o fywyd dydd-i-ddydd . “

Dyma’r her a osodir gan y mudiad wrth i Lywodraeth Cymru wrth iddynt fynd i’r afael â llunio Bil y Gymraeg er mwyn cefnogi’r nod o greu miliwn o siaradwyr erbyn 2050.

Mae Dyfodol wedi bod yn pwyso’r angen am gorff hyd-braich grymus i arwain polisi a bod yn gyfrifol am drosolwg strategol ym maes hyrwyddo’r Gymraeg, a theimlent fod lle i groesawu rhai o argymhellion y ddogfen ymgynghori ddiweddaraf.

Pwysleisia’r mudiad, fodd bynnag, bydd angen i unrhyw strwythurau a chynlluniau newydd gael eu cyllido’n ddigonol, a bod holl adrannau’r Llywodraeth (ac yn enwedig yr Adran Addysg) yn derbyn eu dyletswyddau, o ran cyllid ac ymrwymiad, mewn perthynas â gwireddu Strategaeth y Gymraeg.

Yr un mor bwysig yw datblygu arbenigedd cynllunio ieithyddol o fewn y Llywodraeth a’r Comisiwn newydd, a datblygu strwythurau cydlynol a grymus i yrru’r agenda at y dyfodol.

Wrth groesawu sawl elfen o’r ddogfen ddiweddaraf hon, ac yn enwedig y bwriad i ymestyn pŵer statudol i’r sector breifat, a’r dylestswyddau newydd ar gynllunio ieithyddol. Eto, rhybuddiai Dyfodol:

• Nad yw sefydlu un corff (y ‘Comisiwn’), fyddai’n uno’r gwaith o hyrwyddo a rheoleiddio, yn ymateb delfrydol i’r anghenion. Mae’r ddwy elfen yn gofyn am ymatebion tra gwahanol, ac o fwrw ymlaen â sefydlu un corff, rhaid sicrhau na fydd unrhyw lastwreiddio ar y gallu i orfodi cydymffurfiaeth.

• Er mwyn sicrhau llais annibynol cryf, byddwn yn dadlau’n gryf mai’r Rheolaethwyr, yn hytrach na’r Llywodraeth, ddylai fod â’r grym i osod safonau a chyhoeddi canllawiau a chodau ymarfer

• Bydd angen rôl gydlynol gryf i’r Comisiwn, a hynny er mwyn cynghori’r Llywodraeth, a sicrhau bod gwahanol brosiectau a mentrau’n atgyfnerthu ei gilydd

• Mae codi ymwybyddiaeth o werth y Gymraeg yn allweddol i lwyddiant y gwaith, a bydd angen ymchwil ysgolheigaidd manwl ar sut i ledaenu’r neges ymysg y gwahanol sectorau a’r cyhoedd

• Croesawn y bwriad i ddiwygio’r safonau, ond yn y cyfamser, rhaid sicrhau nad yw’r newid yn tanseilio gweithrediad y drefn ar ei ffurf bresennol

• Byddwn y ffafrio trefn gwyno fwy hyblyg, fyddai’n caniatáu ymateb cyflym, neu ymchwiliad trwyadl, pan fo’n addas. Teimlwn yn ogystal bod y ddirwy o £5,000 am ddiffyg cydymffurfiaeth yn chwerthinllyd o isel.

• Croesawn yn gynnes y dyletwyddau cynllunio ieithyddol, a chredwn fod dyletswyddau o’r math yn hanfodol er mwyn newid diwylliant. I sicrhau eu heffeithlonrwydd, bydd angen eglurhad manwl o’u grym cyfreithiol dros y misoedd i ddod. Byddwn hefyd yn pwyso am ddyletswydd ychwanegol i  alw am greu tirwedd sy’n ffafrio’r Gymraeg; byddai hyn yn sicrhau’r hanfod o bresenoldeb amlwg a chymunedol i’r iaith