Archifau Blynyddol: 2024

ACHOS PELLACH O GOSB PARCIO UNIAITH SAESNEG

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith yn hynod siomedig bod achos pellach o gwmni parcio ceir yn dangos amharch llwyr i’r Gymraeg.

Cysylltodd Gwen Williams â ni ar ôl cael hysbysiad cosb parcio yng ngwesty ‘Yr Eryrod’ yn Llanrwst canol mis Rhagfyr 2023. 6 wythnos yn ddiweddarach derbyniodd gosb parcio uniaith Saesneg am £60 gan Smart Parking Ltd.

Meddai Gwen Williams,

“Mae’n bwysig nodi fy mod i wedi esbonio trwy’r amser fy mod am dalu’r ddirwy pe byddai’n cael ei gyfieithu ac awgrymais sawl un allai wneud hynny iddynt ond collais yr apêl.

Os byddaf yn penderfynu talu’r ddirwy ai peidio, mi fyddaf yn parhau i ymgyrchu dros arwyddion a hysbysiadau cosb dwyieithog drwy lobïo’r awdurdodau sydd â’r pŵer a’r cyfle i wella’r gyfraith. Nid yw Mesur yr iaith Gymraeg 2011 a’r safonau iaith yn mynd yn ddigon pell i hyrwyddo dwyieithrwydd yn y sector preifat….”

[darllenwch weddill y datganiad yma…]

CYNGOR SIR CAERFYRDDIN YN SIOMI PENTREF PORTH-Y-RHYD

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith yn hynod siomedig fod Cyngor Sir Gaerfyrddin wedi cymeradwyo cais i adeiladu 42 o dai newydd ym mhentref Porthyrhyd dydd Iau (25/4/24).

Gyda Mudiad Amddiffyn Porthyrhyd roedd Dyfodol i’r Iaith wedi cyflwyno tystiolaeth gadarn y byddai caniatáu’r datblygiad yn siŵr o arwain at Seisnigeiddio pentref lle mae 68.5% yn gallu’r Gymraeg. Mae’n un o wardiau cynyddol brin hynny lle mae’r Gymraeg yn rhan o wead y gymuned ac yn iaith feunyddiol y mwyafrif. Ym mis Hydref 2023 nodwyd bod 68.5% o drigolion y pentref yn siarad Cymraeg. Mae’r ganran hon o siaradwyr Cymraeg yn perthyn i 10% uchaf cymunedau Cymru o ran canran siaradwyr. Mae gan y pentref, felly, arwyddocâd ieithyddol arbennig. Gyda 68.5% o siaradwyr Cymraeg, mae modd i’r pentref gynnal cymuned Gymraeg ei hiaith yn effeithiol, a’r Gymraeg yn chwarae rhan amlwg ym mywyd y gymuned. Dim ond 73 o adrannau etholiadol trwy Gymru gyfan sydd â rhagor na 60% yn siarad y Gymraeg.

[darllenwch weddill y datganiad yma…]

ERGYD BELLACH I DDATBLYGIAD ADDYSG GYMRAEG

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith yn arswydo bod cwrs ôl-radd i hyfforddi athrawon yn dod i ben ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Meddai Dylan Bryn Roberts, Prif Weithredwr Dyfodol i’r Iaith, “bydd dod â’r cwrs hyfforddi athrawon i ben yn siŵr o effeithio’n negyddol ar nifer y myfyrwyr sy’n dymuno bod yn athrawon fyddai’n gallu dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg. Mae hi eisoes yn argyfwng o ran diffyg athrawon a bydd y cyhoeddiad yma yn siŵr o waethygu’r sefyllfa fwyfwy.

“Mae Cymru eisoes yn colli hanner a rhagor o’i myfyrwyr i Brifysgolion Lloegr a thu hwnt. Mae hyn yn ergyd bellach fydd yn ei gwneud hi’n fwyfwy anodd i ddatblygu addysg Gymraeg.

“Mae’n glir i ni bod anallu’r Brifysgol i gynnal y cwrs yn deillio o amharodrwydd Llywodraeth Cymru i roi blaenoriaeth i addysgu yng Nghymru, tra yn gwario dros hanner biliwn o bunnau ar gyllido myfyrwyr Cymru ym Mhrifysgolion y tu hwnt i Gymru. O dan bolisi’r Llywodraeth, caiff ein myfyrwyr eu hariannu i adael eu gwlad yn hytrach na manteisio ar Brifysgolion Cymru. Gyda mwy yn dewis gadael, bydd ein sefydliadau yn parhau i weld dirywiad pellach.”

“Rydym wedi ysgrifennu at Lynne Neagle, Ysgrifennydd Addysg a Jeremy Miles, Ysgrifennydd y Gymraeg yn gofyn iddynt adolygu’r polisi cyllido presennol a dechrau rhoi manteision i fyfyrwyr Cymru astudio yn eu gwlad eu hunain, fel sy’n digwydd yn yr Alban a Gogledd Iwerddon. Dyna’r ffordd fwyaf effeithiol hefyd o gefnogi ein Prifysgolion sy’n wynebu heriau digynsail a hirdymor oni welwn ni dro pedol gan ein Llywodraeth.

“Fel ag y mae hi byddwn yn clywed am lawer mwy o doriadau mewn darpariaeth academaidd a swyddi. Ar y llaw arall nid oes unrhyw gap ar wariant Llywodraeth Cymru ar addysg uwch y tu allan i Gymru sydd wedi codi 60% dros y 5 mlynedd olaf. Ai dyma “Cymru sy’n llawn gobaith, uchelgais ac undod” y soniodd Vaughan Gething amdani yn ei araith fel Prif Weinidog newydd Cymru yn ddiweddar?

(Y datganiad llawn yma:)

Datganiad i’r Wasg: Ergyd bellach i ddatblygiad addysg Gymraeg