Archifau Misol: June 2020

YMGYNGHORIAD CYNLLUNIO ADFERIAD Y GYMRAEG PWNC TRAFOD 6: DEMOGRAFFEG A CHYNLLUNIO

Ateb

Y testun trafod diweddaraf yn ein hymgynghoriad ar Gynllunio Adferiad y Gymraeg yw DEMOGRAFFEG A CHYNLLUNIO.

Fel o’r blaen, byddwn yn ddiolchgar iawn o dderbyn eich sylwadau, awgrymiadau ac unrhyw brofiadau ymarferol perthnasol sydd gennych i’w rhannu â ni. Mae croeso i chwi ddefnyddio’r templed cwestiynau isod neu anfon eich sylwadau atom ar unrhyw ffurf arall.

Isod, ceir crynodeb o ofynion Dyfodol ynglŷn â demograffeg y Gymraeg ac anghenion cynllunio. Os ydych am weld y ddogfen, Cynllunio Adferiad y Gymraeg yn ei chrynswth, mae copi ar gael i’w darllen ar ein gwefan, dyfodol.net

Diolch drachefn i bawb sydd wedi ymateb hyd yma. Edrychwn ymlaen at glywed gennych – cysylltwch â ni gyda’ch sylwadau:

[email protected]

neu ffoniwch 01248 811798

 PWNC TRAFOD 6: DEMOGRAFFEG A CHYNLLUNIO

 Dyma farn Dyfodol:

Demograffeg yw’r berthynas rhwng pobl a thiriogaeth. Mae’r pennawd yn cael ei ddefnyddio yma i gynnwys nifer o elfennau – economi, cartrefi, defnydd o dir, cynllunio gwlad a thref ac yn y blaen – mewn perthynas â’r iaith Gymraeg. Mae a wnelo’r adran yma â’r ardaloedd lle mae’r Gymraeg yn iaith gymunedol gyffredin, yn bennaf yn y gorllewin ond hefyd mewn sawl man arall. Mae hwn yn faes heriol a chymhleth.

Cynigiwyd cysylltu ardaloedd y gorllewin wrth ei gilydd yn rhanbarth Arfor er mwyn mynd i’r afael â’u gwendid economaidd ac yn arbennig y gwaedlif o bobl ifainc dawnus, llawer iawn yn siaradwyr Cymraeg, sy’n eu gadael yn flynyddol – un o’r prif ffactorau yn nirywiad y Gymraeg. Mae Llywodraeth Cymru wedi arddel y cysyniad. Ein barn ni yw bod angen grymuso’r weledigaeth yma a’i gwneud hi’n gynhwysyn allweddol yn y strategaeth gyffredinol i ddatblygu Cymru’n wlad lwyddiannus a hyderus. Y bwriad fyddai i ranbarth Arfor gynnig cyfleoedd gyrfaol amrywiol a chyffrous, cyfle ac anogaeth i arloesi a mentro hefyd, fel bod pobl ifainc am greu dyfodol iddynt eu hunain o fewn y rhanbarth yma, drwy aros neu ddychwelyd neu symud i mewn. Dylai’r cyfan fod ynghlwm wrth fwriad i ddiogelu a chryfhau’r gymuned a chymunedau Cymraeg.

Byddai polisi cynllunio gwlad a thref a pholisi cartrefu yn adlewyrchu anghenion ac yn atgyfnerthu’r rhanbarth a’i chymunedau yn hytrach na buddiannau datblygwyr masnachol nerthol a’u gyriant tuag at y gor-ddarparu dall a niweidiol sy’n digwydd ar hyn o bryd.   

 YDYCH CHI’N CYTUNO Â NI? OES GENNYCH UNRHYW SYLWADAU AR DDEMOGRAFFEG YR IAITH A / NEU MATERION CYNLLUNIO?

 

YMGYNGHORIAD CYNLLUNIO ADFERIAD Y GYMRAEG PWNC TRAFOD 5: HYRWYDDO DEFNYDD Y GYMRAEG

2

Y testun trafod diweddaraf yn ein hymgynghoriad ar Gynllunio Adferiad y Gymraeg yw HYRWYDDO DEFNYDD Y GYMRAEG.

Fel o’r blaen, byddwn yn ddiolchgar iawn o dderbyn eich sylwadau, awgrymiadau ac unrhyw brofiadau ymarferol perthnasol sydd gennych i’w rhannu â ni. Mae croeso i chwi ddefnyddio’r templed cwestiynau isod neu anfon eich sylwadau atom ar unrhyw ffurf arall.

Isod, ceir crynodeb o ofynion Dyfodol ynglŷn â chreu siaradwyr drwy ddatblygu’r gweithlu. Os ydych am weld y ddogfen, Cynllunio Adferiad y Gymraeg yn ei chrynswth, mae copi ar gael i’w darllen ar ein gwefan, dyfodol.net

Diolch drachefn i bawb sydd wedi ymateb hyd yma. Edrychwn ymlaen at glywed gennych – cysylltwch â ni gyda’ch sylwadau:

[email protected]

neu ffoniwch 01248 811798

 PWNC TRAFOD 5: HYRWYDDO DEFNYDD Y GYMRAEG

 Dyma farn Dyfodol:

Fel y gwyddon ni i gyd, un peth yw ‘gwybod’ Cymraeg a pheth arall yw ei defnyddio. Mae tuedd disgyblion ysgolion Cymraeg i siarad Saesneg yn ddihareb, ond does dim cymaint o sylw yn cael ei roi i’r Aelod Cynulliad rhugl ei Gymraeg sy’n dewis siarad Saesneg yn ein Senedd genedlaethol, er bod pob cyfleustra iddi/o i’w defnyddio, neu’n wir y tyst Cymraeg o flaen pwyllgor sy’n dewis defnyddio Saesneg. Yr hyn y mae hyn yn ei ddangos yw’r angen am newid agwedd, newid diwylliant, magu hyder, balchder a chadernid.

Mae’n amlwg felly bod rhaid mynd ati’n egnïol a deallus i hyrwyddo defnydd o’r Gymraeg.

Dadleuwyd bod gwreiddio defnydd o’r iaith yn y blynyddoedd cynnar yn allweddol. Ond nid yw hynny’n ddigon. Beth felly yw’r ffactorau sy’n dylanwadu ar ymddygiad ieithyddol? Dyma rai:

  • Presenoldeb yr iaith yn yr amgylchedd cymdeithasol, yn weledol ac yn glywedol.
  • Bod gwasanaeth yn Gymraeg ar gael, yn cael ei gynnig, yn rhwydd i’r cwsmer, ar lafar yn enwedig, mewn siop a chaffi a thafarn ac ati. Cam rhwydd, rhad ond hynod effeithiol fyddai i bob siaradydd Cymraeg sy’n rhoi gwasanaeth wisgo bathodyn pwrpasol.

 Ein barn ni yw y dylai Comisiynydd y Gymraeg a phroses y Safonau roi pwyslais arbennig ar y ddwy agwedd yna.

Maes arall tra phwysig yw datblygu’r Gymraeg yn y gweithle. Mae angen datblygu’r gweithlu Cymraeg ond hefyd weithleoedd Cymraeg – gan ddechrau gydag awdurdodau cyhoeddus yr ardaloedd Cymreiciaf.

Pwysicach fyth, fodd bynnag, yw amrediad ac ansawdd y gweithgareddau a’r profiadau o bob math sydd ar gael yn Gymraeg.

Yng ngwreiddiau’r gymdeithas y mae cyflawni llawer o’r gwaith yma, drwy rwydwaith o Ganolfannau Iaith yn cydweithio’n agos â’r Mentrau, yr ysgolion Cymraeg, Mudiad Meithrin a mudiadau eraill. Y nod fydd creu rhwydwaith grymus, egnïol, creadigol, byrlymus sy’n meithrin hoen a hyder y gymuned Gymraeg ac yn creu tynfa tuag ati.

 YDYCH CHI’N CYTUNO Â NI? OES GENNYCH UNRHYW SYLWADAU AR SUT I HYRWYDDO DEFNYDD Y GYMRAEG, UN AI’N GYFFREDINOL NEU MEWN UNRHYW FAES NEU SECTOR PENODOL?

 

CWRICWLWM CYMRU A’R GYMRAEG MEWN ADDYSG FEITHRIN

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith wedi ysgrifennu at y Gweinidog Addysg i fynnu eglurder ar y ddeddfwriaeth arfaethedig ar gyfer Cwricwlwm Cymru, sy’n ymddangos yn groes i’r hyn a gytunwyd yn ystod y cyfnod ymgynghori.

Er ein bod yn gwerthfawrogi bod y ddogfen yn caniatáu i sefydliadau addysg
feithrin a ariennir, nas cynhelir, beidio â dysgu Saesneg er mwyn hyrwyddo
trochi yn y Gymraeg, rydym yn pryderu’n fawr bod y ddogfen yn rhoi hawl
i sefydliadau unigol benderfynu ar eu polisi iaith.

Gall hyn fynd yn groes i ddatganiad gan y Llywodraeth : “ein cynnig yw y
bydd y cwricwlwm newydd yn parhau i alluogi  ysgolion a lleoliadau, fel y
Cylchoedd Meithrin, i drochi plant yn y Gymraeg yn llwyr.”

Gall hyn fynd yn groes i Cynlluniau Strategol y Gymraeg mewn Addysg yr
awdurdodau lleol, yn enwedig mewn ardaloedd o Gymru lle mae addysg Gymraeg yn norm.

Gall hyn hefyd fynd yn groes i’r categorïau ieithyddol arfaethedig ar gyfer
ysgolion Cymru.

Mae Dyfodol wedi cynnig y geiriad hwn er mwyn sicrhau eglurder ac er mwyn sicrhau bod y cwricwlwm yn cefnogi adfywiad y Gymraeg yn ddigamsyniol ym maes allweddol addysg feithrin:

“Bod sefydliadau meithrin a ariennir nas cynhelir yn cael hepgor y Saesneg er mwyn trochi plant yn y Gymraeg yn llwyr, a’u bod yn dilyn polisi iaith sydd o safbwynt y Gymraeg o leiaf cyn gryfed â pholisi siroedd ar addysg Gymraeg.”