Archifau Blynyddol: 2019

DYFODOL I’R IAITH YN GALW AM SYLW HANFODOL I GYNLLUNIO IEITHYDDOL

Ateb

Mae Dyfodol i’r Iaith yn edrych ymlaen at drafod gyda’r Llywodraeth y newidiadau posibl  yn rôl y Comisiynydd iaith a’r posibiliadau ar gyfer sefydlu Asiantaeth Iaith fewnol yn rhan o’r Llywodraeth.

Mae Dyfodol yr Iaith am weld y Llywodraeth, o dan ba drefn bynnag, yn rhoi blaenoriaeth i bedwar maes sylfaenol cynllunio iaith:

* y cartref: cynyddu nifer y cartrefi Cymraeg o 7% i 10% o fewn 5 mlynedd gyda gofal meithrin cyfrwng Cymraeg yn ategu hyn fel rhan greiddiol o’r gymuned leol

* y gymuned: creu rhaglen o hyrwyddo cymunedau Cymraeg, gan gynnwys creu gwahanol fodelau o Ganolfannau Cymraeg

* Cymreigio’r gweithle: creu cwotâu at gyfer cynyddu nifer gweithwyr sy’n defnyddio’r Gymraeg mewn llywodraeth leol, i gychwyn.
* Addysg Gymraeg: sicrhau twf cyflym addysg Gymraeg

Mae Dyfodol yr Iaith am weld £5 miliwn cychwynnol yn cael ei roi i ddatblygu polisïau a gweithgareddau ym mhob un o’r meysydd hyn.

Mae Dyfodol yr Iaith hefyd am weld cyrff sydd eisoes wedi cael dylanwad, fel y Coleg Cymraeg Cenedlaethol a’r Ganolfan Genedlaethol Cymraeg i Oedolion yn parhau i allu gweithredu’n greadigol ac effeithiol.

Diolch Castell Howell

Ateb

Rydym yn ddiolchgar iawn i gwmni Castell Howell, Cross Hands, Sir Gâr, am eu nawdd hael o £250 tuag at ein noson ‘Tri Gog a Hwntw’ a gynhaliwyd yng Nghlwb Rygbi’r Cwins yng Nghaerfyrddin yn ddiweddar.

Cafwyd noson hyfryd o ganu a hwyl yng nghwmni’r criw o Lanuwchllyn. Diolch yn fawr iddyn nhw am ddod lawr yr holl ffordd i Sir Gâr a diolch hefyd i bawb ddaeth draw i’r noson i gefnogi a mwynhau. Bu’n gyfle i ni godi arian a roi sylw i’n gwaith wrth fwynhau. Diolch i bawb.

Bydd y Gymraeg ar drugaredd ffolinebau gwleidyddion a gweision sifil

Ateb

“Trychineb ieithyddol” yw penderfyniad y Llywodraeth i beidio bwrw ymlaen i sefydlu Corff Cynllunio Iaith, yn ôl Dyfodol i’r Iaith.

Bu Dyfodol yr Iaith yn galw am gorff o’r fath i arwain cynllunio ieithyddol yng Nghymru, gan ddilyn egwyddorion cynllunio iaith sydd wedi’u derbyn ledled y byd.

“Mae’r Llywodraeth wedi gwastraffu saith mlynedd trwy beidio hyrwyddo’r iaith yn iawn,” medd Heini Gruffudd, Cadeirydd Dyfodol i’r Iaith, “ond maen nhw’n awr yn gwrthod mynd y cam nesaf angenrheidiol, sef cynllunio dyfodol y Gymraeg yn ôl egwyddorion cydnabyddedig.”

“Mae angen cynlluniau ar frys i gryfhau’r Gymraeg mewn cartrefi, ac i adeiladu cymunedau Cymraeg, ar lawr gwlad ac ym myd technoleg, ond does neb yn cymryd cyfrifoldeb am y darlun cyflawn.”

“Mae syniadau gwallgo’r Llywodraeth, fel gwneud y Saesneg yn orfodol mewn cylchoedd chwarae Cymraeg, yn profi mor ddi-glem mae’r Llywodraeth o ran cynllunio iaith.”

“Rydyn ni’n galw ar y Llywodraeth i greu corff mewnol i arwain ar gynllunio iaith, os nad yw’n fodlon creu corff hyd braich.  Mae’r angen am gael arbenigwyr ieithyddol, yn lle gwleidyddion, yn amlwg