Gydag etholiad y Cynulliad o’n blaenau, bydd dechrau 2016 yn amser prysur o safbwynt lobio, ac mae’n bwysig ein bod yn pwyso neges ein Maniffesto ar y pleidiau a’u hymgeiswyr. Byddai’n wych pe bae ein haelodau a’n cefnogwyr yn gallu cysylltu â’u hymgeiswyr lleol gyda’r prif negeseuon o safbwynt y Gymraeg, a mawr obeithiwn y byddwch yn manteisio ar y cyfle.
Gweler isod patrwm o lythyr sy’n crynhoi’r prif flaenoriaethau i chwi ei ddefnyddio a’i addasu …
Annwyl …
Wrth i’r ymgyrchu ar gyfer etholiadau’r Cynulliad gynyddu dros y misoedd nesaf, ysgrifennaf atoch fel aelod o’r grŵp lobio, Dyfodol i’r Iaith i amlinellu’r hyn a gredaf yw’r blaenoriaethau ar gyfer sefydlu sylfaen gadarn i’r Gymraeg dros y pum mlynedd nesaf.
Credaf fod angen newid cyfeiriad polisi sylfaenol mewn perthynas â’r iaith. Bod angen symud o fynnu ar statws a hawliau’r Gymraeg i gynyddu niferoedd siaradwyr a chreu cyfleoedd ymarferol i ddysgwyr a’r sawl sy’n rhugl gael ei defnyddio’n rhwydd yn ein bywydau dydd-i-ddydd. Byddai hyn yn cynnwys ei defnydd ar yr aelwyd, yn y gwaith, ac mewn sefyllfaoedd cymdeithasol.
Yn ogystal â gwarchod hawliau ieithyddol wrth gysylltu â chyrff swyddogol, mae angen rhoi sylw iddi fel cyfrwng naturiol ac anffurfiol. Trin yr iaith yn gadarnhaol, drwy hyrwyddo’n hytrach na’i gorfodi. Teimlaf yn gryf mai drwy feithrin hyder a phleser yn y Gymraeg mae sicrhau ei chynnydd.
Er mwyn cyflawni hyn, mae angen sylw penodol ar rai meysydd a byddwn yn galw am wyth cam allweddol i wneud gwir wahaniaeth i ddyfodol y Gymraeg:
- Cynyddu Addysg Gymraeg, gan osod nod o gael 50% o blant 7 oed mewn Addysg Gymraeg erbyn 2030
- Datblygu cynlluniau Cymraeg i Oedolion, gyda’r pwyslais ar ddatblygu’r gweithlu a chefnogi rhieni
- Sefydlu rhwydwaith o Ganolfannau Cymraeg ledled Cymru i gydweithio, cydgysylltu a sbarduno gweithgareddau Cymraeg
- Hyrwyddo gwasanaethau Cymraeg llafar, wyneb yn wyneb i gwsmeriaid y sector gyhoeddus a phreifat, yn enwedig mewn siopau a mannau cymdeithasu
- Datblygu gweithleoedd Cymraeg mewn gweinyddiaeth a gwasanaethau cyhoeddus ac ym myd busnes
- Penodi Ardaloedd o Arwyddocâd Ieithyddol, lle byddai’r Gymraeg yn ystyriaeth hanfodol mewn polisi cynllunio a chartrefu
- Sicrhau dyfodol llewyrchus i S4C a’r cyfryngau torfol a chymdeithasol Cymraeg, gan gynnwys darparu ail sianel radio
- Sefydlu Gweinyddiaeth i’r Gymraeg, gydag arbenigedd digonol, o fewn Llywodraeth Cymru er mwyn:
- Llunio strategaeth gynhwysfawr a chyson
- Rhoi gweithredu’r strategaeth yng ngofal Asiantaeth Iaith hyd-braich â’r rhyddid i arloesi a sbarduno.
Gwyddom fod y camau hyn yn effeithiol. Mae’r argymhellion uchod yn seiliedig ar yr hyn a weithredwyd yng Ngwlad y Basgiaid, lle gwelwyd cynnydd o bron i 200,000 o siaradwyr dros gyfnod o ugain mlynedd.
Yn amlwg, bydd angen blaenoriaeth ddyledus a chyllid digonol i gyflawni hyn oll, a byddwn yn galw am wrthdroi’r toriadau diweddar a amlinellwyd i gyllid y Gymraeg.
Byddwn yn ddiolchgar iawn pe bai modd i chwi ystyried y camau hyn, a byddwn yn gwerthfawrogi eich sylwadau arnynt,
Yn Ddiffuant
I support the above but feel that an important constituency is being neglected. That is the need to give adequate access to Welsh language and culture to those educated in schools classified as English medium. Proper motivation and support could ensure that everyone in Wales becomes comfortable in the language even though not as a first language speaker.I write as someone who had learnt Welsh as an adult but do not feel confident enough to write these comments in good enough Welsh.
It is both equitable but also prudent to give the training of Welsh in non Welsh schools priority in order to maintain and improve social cohesion.
Another aim that should be added is to ensure that all signage in Wales becomes written in both languages and not just in the public sector either. Perhaps first of all on the Gwalia Pura areas and the capital and sometime later everywhere. This would help to raise the status and awareness of the language.
Cyntunaf yn llwyr gyda phob awgrym yn eich llythr.
A,Stewart