Fe allai gweithredu argymellion Comisiwn Williams ar wasanaethau cyhoeddus yng Nghymru fod yn gyfle i wella darpariaeth yn y Gymraeg. Dyna farn mudiad Dyfodol i’r Iaith a gyflwynodd dystiolaeth i’r Comisiwn yn ystod yn cyfnod ymgynghorol y llynedd.

Yn y dystiolaeth dywedodd Dyfodol i’r Iaith bod angen rhoi ystyriaeth flaenllaw i natur ieithyddol Cymru mewn unrhyw drafodaeth am ad-drefnu llywodraeth leol. Yn ôl y sôn fe fydd Comisiwn Williams yn derbyn yr egwyddor hon o barchu ffiniau ieithyddol yn ei argymhellion ar uno cynghorau sir.

Dywedodd cadeirydd Dyfodol, Heini Gruffudd, “Mae cyfle gwych yma i gynghorau Cymru ddod ynghyd a chynnig gwell darpariaeth yn y Gymraeg i’w dinasyddion. Drwy rannu adnoddau a staff ar draws y ffiniau presennol mae yna botensial i ddarparu gwell gwasanaethau, er enghraifft ym maes gofal cymdeithasol ac addysg anghenion arbennig.”

Ychwanegodd Heini Gruffudd, “Rydym hefyd yn mawr obeithio y bydd uno cynghorau sydd a natur ieithyddol debyg yn arwain at fwy o weinyddu mewnol yn y Gymraeg. Mae angen i’r Gymraeg fod yn brif gyfrwng gweinyddu yn holl awdurdodau lleol gorllewin Cymru, gan ddilyn esiampl Cyngor Gwynedd.”

Mae cyflwyniad Dyfodol i’r Iaith i Gomisiwn Williams ar gael yma: Cyflwyniad Comisiwn Gwasanaethau Cyhoeddus

Galwodd mudiad Dyfodol i’r Iaith ar i gyngor sir Benfro gywiro gwybodaeth gamarweiniol am yr iaith Gymraeg mewn hysbyseb swydd.

Mewn hysbyseb diweddar ar gyfer swydd ym maes gwasanaethau cymdeithasol dywed y Cyngor nad yw’r iaith Gymraeg yn rhan flaenllaw o ddarparu gofal cymdeithasol yn y sir. Dywed yr hysbyseb mai dim mewn mewn rhai rhannau o Ogledd Penfro y siaredir yr iaith Gymraeg.

Yn ôl Cyfrifiad 2011 mae tua 23,000 o siaradwyr Cymraeg yn sir Benfro, sef tua 19% o’r boblogaeth. Yn ôl Heini Gruffudd, cadeirydd Dyfodol, mae’r datganiad yn yr hysbyseb yn rhoi camargraff o’r sefyllfa ieithyddol yn sir Benfro ac felly yn bychanu’r defnydd o’r Gymraeg ac o angen siaradwyr Cymraeg i gael gofal cymdeithasol yn y Gymraeg.

Dywedodd Heini Gruffudd, “Rydym yn croesawu’r ffaith bod y sir yn cynnig hyfforddiant iaith am ddim i weithwyr ond byddai’n dda gweld y Cyngor yn gwneud ymdrech wirioneddol i ddarparu gweithwyr cymdeithasol sy’n gallu delio â siaradwyr Cymraeg yn drylwyr yn hytrach na chynnig rhai ymadroddion yn unig fel cwrteisi.”

Ychwanegodd Mr Gruffudd, “Hoffem weld Comisiynydd y Gymraeg yn tynnu sylw Sir Benfro at arfer da yn y maes hwn, galw arnyn nhw i gywiro’r wybodaeth, ac i gynnig gwell gwasanaeth trwy’r Gymraeg”